https://rubika.ir/ofoghenoor

&سایبری&

آیا درزمانی که می‌خواهید همه‌ی اطلاعات زیرمجموعه خود را باهم به اشتراک بگذارید، در مورد طرح امنیتی آن بحث و گفتگو کرده‌اید؟

1. چگونه می‌توانم به شکل مطمئنی در وب به گشت‌وگذار بپردازم؟
2. هکرها می‌توانند به وب‌کم من دسترسی داشته باشد؟
3. در برابر سرقت هویت چگونه از خود محافظت کنم؟
4. بهترین آنتی‌ویروس رایگان چیست؟
5. کامپیوتر مک من بدون وجود نرم‌افزارهای آنتی‌ویروس ایمن است؟

سوال های مهم در مورد امنیت اطلاعات

• خطری که سازمان ما و سازمان‌هایی را که ما با آن‌ها کار می‌کنیم مورد تهدید قرار می‌دهد در چه اندازه‌ای است؟
•     به عنوان یک سازمان، بودجه‌ی امنیت سایبری ما باید چه میزان بوده و چگونه خرج شود؟
•     فناوری به تنهایی پاسخ‌گو نیست: کلید موفقیت در ترکیب اداره‌ی صحیح، فرهنگ و رفتار نهفته است. چگونه می‌توان چنین تغییری ایجاد کرد؟

قسمت اول امنیت سایبری : کلیات

در این مقاله می خواهیم در خصوص امنیت سایبری توضیحاتی را ارائه کنیم ، قبل از اینکه به سراغ ریز مواردی که مرتبط با این حوزه است صحبت کنیم بهتر است این دو کلمه را تعریف کنیم ، برای تعریف امنیت سایبری،نیاز به تعریف دو واژه امنیت و فضای سایبر داریم؛امنیت یا Security را اصطلاحا در فضای سایبری اینگونه معرفی می کنند:به فقدان ناامنی،در فضای سایبری امنیت سایبری میگویند.

فضای سایبری

در خصوص چیستی فضای سایبری،متاسفانه هنوز هیچگونه تعریف کامل و شاملی برای این فضا وجود ندارد؛اما از مجموع نظرات مطرح شده اینگونه تعریف می شود:شبکه ای متصل به هم از زیر ساخت های فناوری اطلاعات است که اینترنت،شبکه های مخابراتی،سیستم های کامپیوتری،و پردازشگرها و کنترلگرهای داخلی صنایع مهم را شامل میشود.در سند سیاست فضای سایبری آمریکا در سال 2009 این فضا به عنوان زیر ساخت جهانی و متصل به هم ارتباطات و اطلاعات دیجیتال که تقریبا زیر بنای تمامی وجوه جوامع مدرن را تشکیل میدهد تعریف شده است. این محیط در کنار زمین،هوا،دریاو فضا،تعریف جداگانه و مستقلی برای خود دارد؛به طور کلی از فضای سایبری به عنوان محیطی برای انتقال داده ها و اطلاعات یاد میشود و تنها شامل اینترنت نمیشود ؛بلکه شامل تمام شبکه ها و سیستم های ارتباطی-اطلاعاتی میباشد؛درک تغییراتی که فناوری به میدان نبرد وارد کرده است،چالشی مستمر و پایدار است.
 

مشخصات فضای سایبری

فضای سایبر هویت و مکان بازیگران خود را پنهان میکند و امکان استفاده آسان از اسامی جعلی و پروکسی هایی را فراهم میکند که نفوذ به آنها و فاش کردنشان کار دشواری است؛همچنین فضای سایبری سرعت ،حجم و محدوده ارتباطات را نه تنها در کشور های قدرتمند و شرکتها،بلکه برای شهروندان عادی هم به میزان قابل توجهی افزایش داده است؛فضای سایبری گسترده و بی حد ومرز است،و از نظر قانونی مبهم و از نظر شفاهی موجز و مختصر و در کل ،پیچیده و دست نیافتنی است.فضای سایبر باید در کنار عرصه های سنتی تر زمین،هوا،دریا،فضا،به عنوان ((پنجمین عرصه)) تلقی شود.اغلب مردم فکر میکنند که هکر ها،مهارت و دانش بالایی دارند که میتوانند سیستم های کامپیوتری را هک کنند و نقاط آسیب پذیر را پیدا کنند.در حقیقت یک هکر خوب،تنها باید نحوه کار سیستم کامپیوتری را بداند و نیز بداند که از چه ابزارهایی برای یافتن ضعف های امنیتی استفاده میشود.

 

امنیت شامل سه عنصر پایه ای است:

1. محرمانگی
2. یکپارچگی
3. در دسترس بودن

• محرمانگی: به این معنا که اگر داده هایی که در فضای سایبری در حال انتقال هستند،توسط مهاجمین خوانده شوند و محرمانه بودن آن نقض شود.
• یکپارچگی: اگر در حین انتقال داده ها در فضای سایبری(به عنوان مثال در یک شبکه) اطلاعات توسط مهاجمین دستکاری شده و تغییر داده شوند(به آن چیزی اضافه یا از آن کم شود)

• در دسترس بودن: این نوع حملات با هدف خارج کردن منبع اطلاعاتی از سرویس به گونه ای که دیگر آن منبع قادر به ارائه سرویس به دیگران نبوده و نتواند تبادل اطلاعات درستی با کاربرانش داشته باشد ، انجام می شود .

برقراری امنیت در فضای سایبری،به علت ماهیت فضای سایبری کار بسیار دشواری است،از فناوری سایبری بی تردید میتوان همانند ابزارهای جنگ متعارف،برای حمله به تشکیلات دولتی،نهادهای مالی،زیرساخت های انرژی و حمل و نقل ملی و روحیه عمومی استفاده کرد،فلذا ناامنی در فضای سایبری،صرفا شامل ناامنی در سیستم های اطلاعاتی نیست،بلکه شامل تمام زیرساخت هایی میشود که به نحوی با فناوری اطلاعات درارتباطند. در حمله سایبری تحت عنوان ویروس استاکس نت در سال 2010به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی ایران شد؛یک بمب منطقی توانست در سیستم کنترل سانترفیوژهای ایران نفوذ کند،با این هدف که دور سانترفیوژهارا آنقدر زیاد کند تا آن ها یا ازکار بیفتند و یا منفجر شوند... ایران هیچ گاه اطلاعات دقیقی از میزان خسارات وارده توسط این ویروس به تاسیساتش ارائه نداد.

مایکل هیدن مدیر سابق سازمان سیا میگوید در دولتن جورج دبلیو بوش((سایبر چنان با سرعت حمله میکرد که همیشه یک گام عقب تر از آن در سیاست بودیم؛در حال حاضر شواهد دال بر افزایش یافتن تهدیدات سایبری وجود دارد که باید فورا به آنها توجه شود؛این تهدیدات را متخصصان و شرکت هایی مطرح میکنند که دست اندر کار فروش خدمات خاص برای حملات سایبری هستند. خالی از لطف نیست که بدانیم در بریتانیا،جرائم اینترتی را یکی از چهار تهدید جدی برای امنیت ملی می شناسند.گسترش سریع شبکه،خطرهایی را به همراه دارد که یکی از آنها ناآگاهی از آسیب پذیری های بالقوه ای است که ممکن است در نتیجه آن ایجاد شود،حضور فناوری اطلاعات در زیر ساخت های حیاتی کشور ها نظیر زیر ساخت های آب رسانی،برق،گاز و ... قطعا باعث کاهش هزینه ها و راحتی کار در این بخش ها شده است،اما باید به این نکته توجه کنیم که هر لحظه امکان دارد امنیت ما به مخاطره بیفتد.در جریان جنگ سرد بین آمریکا و روسیه،نرم افزار کنترل گاز در یکی از قسمت های روسیه دستکاری شد،مهاجم سایبری،توانست برای مدتی جلوی انتشار گاز در لوله های مادر را بگیرد اما پس از مدتی فیلتر ها را آزاد کرده و گاز پرفشار در لوله ها حرکت کرد،نقاط اتصال لوله ها به یکدیگر که توان مقاومت نداشتند شکستند و این موجب انفجار لوله های گاز در بسیاری از نقاط روسیه شد.اینکه کدام کشور جهان پر سرعت ترین رایانه ها ی دنیا را در اختیار دارد ،امروز به همان اندازه برای سیاست گذاران اهمیت دارد که نام کشور دارنده سریعترین و دور برد ترین جنگنده در دوران جنگ.

در جنگ سایبری همانند جنگ اتمی خونی ریخته نمیشود اما همه چیز نابود میشود؛زمانی که هدف گروه های معاند از بین بردن زیر ساخت ها،یا جاسوسی باشد حملات سایبری بهترین نوع حمله برای این کار هستند؛همچنین پنهان بودن حملات سایبری و عدم شناسایی قطعی مهاجم خود انگیزه ای برای استفاده از این نوع حملات است؛ از فناوری سایبری بی تردید میتوان همانند ابزارهای جنگ متعارف،برای حمله به تشکیلات دولتی،نهادهای مالی،زیرساخت های انرژی و حمل و نقل ملی و روحیه عمومی استفاده کرد.جنگ سایبری و حملات سایبری میتواند توسط بازیگران غیردولتی صورت گیرد؛در بسیاری از حملات سایبری صورت گرفته،هکر های غیر دولتی و دستگاه های امنیتی با یکدیگر همکاری داشته اند؛اقداماتی که در فضای سایبر یا در میدان نبرد مجازی رخ میدهند،به سختی شناسایی میشوند و بنابراین ،نمیتوان با دقت کافی آن ها را به کسی منتسب کرد.

علاقه تروریست ها به حملات سایبری

تروریستها به طور معمول نسبت به میثاق انسانی و شرایط جنگ واقعی نسبتا بی تفاوت میباشند لذا احتمالا دریافته اند حملات سایبری به آن چیزی که آنها به دنبالش هستند بسیار نزدیک است،یعنی این عوامل میتوانند باعث ایجاد رعب و اثرات روانی-اجتماعی در بین مردم گردند؛به زودی دسترسی به تکنولوژی های مخرب سایبری برای افراد و گروه ها عملی است؛نکته قابل توجه این است که این تکنولوژی ها به تروریستها اجازه میدهد که از فاصله های بسیار دور اینگونه عملیات ها را هدایت کنند و در عین حال از عواقب کارهای خو دور بمانند.به عنوان آخرین نکته باید بدانیم این حوزه همواره در جریان است و سیستم های ما همیشه نمیتوانند ایمن باشند؛اما میتوان آنها را به خوبی مدیریت نمود و تحت نظر گرفت.

نویسنده: سعید طوسی
انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران

مهمترین سوالات مربوط به جرایم رایانه ای چیست؟

تهیه کننده: رضا زهروی مدرس حوزه و دانشگاه

برای کاربران اینترنتی مسایل مربوط به رایانه خیلی مهم است و از جمله این مسایل دانستن مسایل حقوقی این ابزار است که معروف به جرایم رایانه ای است

برای کاربران اینترنتی مسایل مربوط به رایانه خیلی مهم است و از جمله این مسایل دانستن مسایل حقوقی این ابزار است که معروف به جرایم رایانه ای است . قانون جرایم رایانه ای در ایران مصوب 5 /3/1388 و مورد تأیید شورای محترم نگهبان می باشد و ابعاد مختلفی را می توان در خصوص آن تقدیم نمود؛ در خصوص جرایم رایانه ای سوالات متعددی مطرح است که تلاش می کنیم پاسخ برخی از این سوالات را در این مقاله تقدیم شما نماییم .

مهمترین سوالات مربوط به جرایم رایانه ای چیست ؟

سوالات ذیل از جمله مهمترین مسایل مربوط به جرایم رایانه ای هستند:

انواع جرایم رایانه ای کدام اند ؟

جرائم علیه محرمانگی داده‌ها و سامانه‌های رایانه‌ای کدام اند ؟ انواع آن چیست ؟

منظور از جرم دسترسی غیرمجاز چیست ؟

مجازات جرم دسترسی غیرمجاز چیست ؟

منظور از شنود غیرمجاز چیست ؟

مجازات جرم شنود غیرمجاز چیست ؟

جاسوس رایانه‌ای کیست ؟

مصداق های جاسوس رایانه ای چند نوع است ؟

مجازاتهای جاسوس رایانه ای چه خواهد بود ؟

جرائم علیه محرمانگی داده‌ها

جرائم علیه محرمانگی داده‌ها و سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی شامل سه محور می شود :

1- دسترسی غیرمجاز

2- شنود غیرمجاز

3- جاسوسی رایانه‌ای

منظور از جرم دسترسی غیرمجاز چیست ؟

بر اساس قانون اشاره شده هرکس به طور غیرمجاز به داده‌ها یا سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی که به‌وسیله تدابیر امنیتی حفاظت‌شده‌است دسترسی یابد، مرتکب دسترسی غیر مجاز محسوب می شود .

در برخی جرایم مثل کلاهبرداری یا جعل مجازات ماموران دولتی تشدید می شود در جرایم رایانه ای نیز همینطور است و چنانچه مأموران دولتی که مسؤول حفظ داده‌های سری مقرر در ماده (3) قانون جرایم رایانه ای یا سامانه‌های مربوط هستند و به آنها آموزش لازم داده شده است یا داده‌ها یا سامانه‌های مذکور در اختیار آنها قرار گرفته است بر اثر بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی یا عدم رعایت تدابیر امنیتی موجب دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت به داده‌ها، حاملهای داده یا سامانه‌های مذکور شوند مجازات شدیدتری خواهند داشت.


مجازات جرم دسترسی غیرمجاز چیست ؟

بر اساس قانون اشاره شده مرتکب دسترسی غیر مجاز به حبس از نود و یک روز تا یک‌سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (5.000.000) ریال تا بیست میلیون (20.000.000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهدشد.

منظور از شنود غیرمجاز چیست ؟

بر اساس قانون اشاره شده هر کس به طور غیرمجاز محتوای در حال انتقال ارتباطات غیرعمومی در سامانه‌‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا امواج الکترومغناطیسی یا نوری را شنود کند، مرتکب شنود غیرمجاز تلقی می شود .

مجازات جرم شنود غیرمجاز چیست ؟

مرتکب جرم شنود غیرمجاز به حبس از شش ماه تا دو سال یا جزای نقدی از ده میلیون (10.000.000) ریال تا چهل میلیون (40.000.000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهدشد.

جاسوس رایانه‌ای کیست ؟

هر کس به طور غیرمجاز نسبت به داده‌های سری درحال انتقال یا ذخیره‌شده در سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی یا حاملهای داده مرتکب اعمال زیر شود جاسوس رایانه ای تلقی می‌گردد .

مصداق اول جاسوس رایانه ای

کسی که به داده‌های مذکور یا تحصیل آنها یا شنود محتوای سری در حال انتقال دسترسی پیدا کند .

مصداق دوم جاسوس رایانه ای

کسی که داده‌های مذکور برای اشخاص فاقد صلاحیت در دسترس قراردهد .

مصداق سوم جاسوس رایانه ای

کسی که داده‌های مذکور[1] برای دولت، سازمان، شرکت یا گروه بیگانه یا عاملان آنها افشاء یا در دسترس قرار دهد .

مجازاتهای جاسوس رایانه ای چه خواهد بود ؟

الف) مجازات مصداق اول جاسوس رایانه ای عبارت است از

بیست میلیون (20.000.000) ریال تا شصت میلیون (60.000.000) ریال یا هر دو مجازات.

ب) مجازات مصداق دوم جاسوس رایانه ای عبارت است از

حبس از دو تا ده سال.

ج) مجازات مصداق سوم جاسوس رایانه ای عبارت است از

حبس از پنج تا پانزده سال.

تشدید مجازات ماموران دولتی در این جرایم

در برخی جرایم مثل کلاهبرداری یا جعل مجازات ماموران دولتی تشدید می شود در جرایم رایانه ای نیز همینطور است و چنانچه مأموران دولتی که مسؤول حفظ داده‌های سری مقرر در ماده (3) این قانون یا سامانه‌های مربوط هستند و به آنها آموزش لازم داده شده است یا داده‌ها یا سامانه‌های مذکور در اختیار آنها قرار گرفته است بر اثر بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی یا عدم رعایت تدابیر امنیتی موجب دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت به داده‌ها، حاملهای داده یا سامانه‌های مذکور شوند مجازات شدیدتری خواهند داشت .

بر اساس ماده 5 قانون جرایم رایانه ای این اشخاص به مجازات زیر محکوم می شوند :

حبس از نود و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از پنج میلیون (5.000.000) ریال تا چهل میلیون (40.000.000) ریال یا هر دو مجازات .

بعلاوه این اشخاص به انفصال از خدمت از شش ماه تا دو سال نیز محکوم خواهندشد.

نتیجه گیری

قانون جرایم رایانه ای در ایران مصوب 5 /3/1388 ابعاد گوناگونی دارد که هر کاربر اینترنت باید با انها آشنا باشد ؛ در این مقاله ضمن توضیح جرائم علیه محرمانگی داده‌ها و سامانه‌های رایانه‌ای و مخابراتی به سه نوع آن اشاره شد

1.دسترسی غیرمجاز2.شنود غیرمجاز3. جاسوسی رایانه‌ای که هریک از اینها نیز اقسامی دارند که به تفصیل در مقاله بیان شد .

در خصوص جاسوس رایانه ای سه مصداق داریم که برخی از برخی دیگر مهمتر و خطرناک تر است و آخرین نکته اینکه برخی سمت ها همچون مامور دولت بودن سبب تشدید قابل ملاحظه ای در این خصوص می گردد .

خلاصه ای از زندگینامه حضرت فاطمه زهرا (س)

حضرت فاطمه (س) در نزد مسلمانان برترین و والامقام ترین بانوی جهان در تمام قرون و اعصار می‌باشد. این عقیده بر گرفته از مضامین احادیث نبوی است. این طایفه از احادیث، اگر چه از لحاظ لفظی دارای تفاوت هستند، اما دارای مضمونی واحد می‌باشند. در یکی از این گفتارها (که البته مورد اتفاق مسلمانان، اعم از شیعه و سنی است)، رسول اکرم (ص) می‌فرمایند: "فاطمه سرور زنان جهانیان است". 

نام، القاب، کنیه‌ها : 

نام مبارک آن حضرت، فاطمه است و از برای ایشان القاب و صفات متعددی همچون زهرا، صدیقه، طاهره، مبارکه، بتول، راضیه، مرضیه، نیز ذکر شده است. فاطمه، در لغت به معنی بریده شده و جدا شده می‌باشد و علت این نامگذاری بر طبق احادیث نبوی، آنست که: پیروان فاطمه (س) به سبب او از آتش دوزخ بریده، جدا شده و برکنارند.

کنیه‌های فاطمه (علیها السلام) نیز عبارتند از ام الحسین، ام الحسن، ام الائمه، ام ابیها و...

مادر و پدر : 

همانگونه که می‌دانیم، نام پدر فاطمه (س) محمد بن عبدالله (ص) است که او رسول گرامی اسلام، خاتم پیامبران الهی و برترین مخلوق خداوند می‌باشد. مادر حضرتش خدیجه دختر خویلد، از زنان بزرگ و شریف قریش بوده است. او نخستین بانویی است که به اسلام گرویده است و پس از پذیرش اسلام، تمامی ثروت و دارایی خود را در خدمت به اسلام و مسلمانان مصرف نمود. خدیجه در دوران جاهلیت و دوران پیش از ظهور اسلام نیز به پاکدامنی مشهور بود؛ تا جایی که از او به طاهره (پاکیزه) یاد می‌شد و او را بزرگ زنان قریش می‌نامیدند.

ولادت : 

حضرت فاطمه (س) در سال پنجم پس از بعثت و در روز 20 جمادی الثانی در مکه به دنیا آمد. چون به دنیا پانهاد، به قدرت الهی لب به سخن گشود و گفت: "شهادت می‌دهم که جز خدا، الهی نیست و پدرم رسول خدا و آقای پیامبران است و شوهرم سرور اوصیاء و فرزندانم (دو فرزندم) سرور نوادگان می‌باشند." اکثر مفسران شیعی و عده‌ای از مفسران بزرگ اهل تسنن نظیر فخر رازی، آیه آغازین سوره کوثر را به فاطمه (س) تطبیق نموده‌اند و او را خیر کثیر و باعث بقا و گسترش نسل و ذریه پیامبر اکرم ذکر نموده‌اند.

مکارم اخلاق :

سراسر زندگانی صدیقه طاهره (س)، مملو از مکارم اخلاق و رفتارهای نمونه و انسانی است. که به یکی از آنها اشاره میکنیم : 

امام حسن مجتبی در ضمن بیانی، عبادت فاطمه (س)، توجه او به مردم و مقدم داشتن آنان بر خویشتن، در عالی ترین ساعات راز و نیاز با پروردگار را این گونه توصیف می‌نمایند: "مادرم فاطمه را دیدم که در شب جمعه‌ای در محراب عبادت خویش ایستاده بود و تا صبحگاهان، پیوسته به رکوع و سجود می‌پرداخت. و شنیدم که بر مردان و زنان مؤمن دعا می‌کرد، آنان را نام می‌برد و بسیار برایشان دعا می‌نمود اما برای خویشتن هیچ دعایی نکرد. پس به او گفتم: ای مادر، چرا برای خویش همانگونه که برای غیر، دعا می‌نمودی، دعا نکردی؟ فاطمه (س) گفت: پسرم ! اول همسایه و سپس خانه."

مقام حضرت فاطمه زهرا (علیهم السلام) و جایگاه علمی ایشان :

فاطمه زهرا (س)در نزد شیعیان اگر چه امام نیست، اما مقام و منزلت او در نزد خداوند و در بین مسلمانان به خصوص شیعیان، نه تنها کمتر از سایر ائمه نیست، بلکه آن حضرت همتای امیر المؤمنین و دارای منزلتی عظیم‌تر از سایر ائمه طاهرین (علیهم السلام) می‌باشد.

مراجعه زنان و یا حتی مردان مدینه در مسائل دینی و اعتقادی به آن بزرگوار می‌باشد که در فرازهای گوناگون تاریخ نقل شده است. همچنین استدلالهای عمیق فقهی فاطمه (س) در جریان فدک، به روشنی بر احاطه فاطمه (س) بر سراسر قرآن کریم و شرایع اسلامی دلالت می‌نماید.

حضرت فاطمه زهرا (س) پس از پیامبر :

با وفات پیامبر اکرم (ص)، فاطمه(س) غرق در سوگ و ماتم شد. از یک طرف نه تنها پدر او بلکه آخرین فرستاده خداوند و ممتازترین مخلوق او، از میان بندگان به سوی خداوند، بار سفر بسته بود. هم او که در وجود خویش برترین مکارم اخلاقی را جمع نموده و با وصف صاحب خلق عظیم، توسط خداوند ستوده شده بود.

بیماری حضرت فاطمه زهرا (س)و عیادت از او :

سرانجام فاطمه بر اثر شدت ضربات و لطماتی که به او بر اثر هجوم به خانه‌اش و وقایع پس از آن وارد گشته بود، بیمار گشت و در بستر بیماری افتاد . گاه به زحمت از بستر برمی‌خاست و کارهای خانه را انجام می‌داد و گاه به سختی و با همراهی اطفال کوچکش، خود را کنار تربت پیامبر (ص)می‌رساند و یا کنار مزار حمزه عموی پیامبر (ص) و دیگر شهدای احد حاضر می‌گشت و غم و اندوه خود را بازگو می‌نمود.

در چنین روزهایی بود که ابابکر و عمر به عیادت حضرت آمدند. هر چند در ابتدا فاطمه (س) از آنان رویگردان بود و به آنان اذن عیادت نمی‌داد، اما سرانجام آنان بر بستر فاطمه (س) حاضر گشتند. فاطمه (س) در این هنگام، این کلام پیامبر اکرم (ص) را که فرموده بود: "هر کس فاطمه را به غصب در آورد من را آزرده و هر که او را راضی نماید مرا راضی نموده"، به آنان یادآوری نمود. ابابکر و عمر نیز صدق این کلام و انتساب آن به پیامبر (ص) را تأیید نمودند. سرانجام فاطمه (س)، خدا و ملائکه را شاهد گرفت فرمود: "شما من را به غضب آوردید و هرگز من را راضی ننمودید؛ در نزد پیامبر، شکایت شما دو نفر را خواهم نمود."

وصیت : 

در ایام بیماری، فاطمه (س) روزی امام علی (ع) را فراخواند و آن حضرت را وصی خویش قرار داد و به آن حضرت وصیت نمود که پس از وفاتش، فاطمه (س) را شبانه غسل دهد و شبانه کفن نماید و شبانه دفن کند و احدی از کسانی که در حق او ستم روا داشته‌اند، در مراسم تدفین و نماز خواندن بر جنازه او حاضر نباشند.

شهادت : 

 سرانجام روز سوم جمادی الثانی سال یازدهم هجری فرا رسید. فاطمه (س) آب طلب نموده و بوسیله آن بدن مطهر خویش را شستشو داد و غسل نمود. سپس جامه‌ای نو پوشید و در بستر خوابید و پارچه‌ای سفید به روی خود کشید؛ چیزی نگذشت که دخت پیامبر، بر اثر حوادث ناشی از هجوم به خانه ایشان، دنیا را ترک نموده و به شهادت رسید؛ در حالیکه از عمر مبارکش بنا بر مشهور، 18 سال بیشتر نمی‌گذشت و بنا بر مشهور تنها 95 روز پس از رسول خدا در این دنیا زندگی نمود.

امام حسن مجتبی علیه السلام فرمودند:

در مجازات خطا کار شتاب مکن و میان خطا و مجازات، راهی برای عذرخواهی قرار ده.

بحار الانوار، ج 78، ص 113.

خلاصه ای از زندگی نامه امام حسن مجتبی (ع(

ولادت :
در نیمه ماه رمضان سوم هجری، اولین فرزند علی علیه‌السلام و فاطمه سلام الله علیها به دنیا آمد. پس از ولادت، نامگذاری از جانب مادر به پدر، و از او به رسول خدا محوّل شد و آن حضرت هم منتظر نامگذاری پروردگار ماند.
تا اینکه جبرئیل، امین وحی، فرود آمد و گفت: خدایت سلام می‌رساند و می‌گوید چون علی برای تو همانند هارون برای موسی است، نام فرزندش را نام فرزند حضرت هارون علیه السلام یعنی شبّر قرار ده !
رسول خدا فرمود: زبان من عربی است و شبّر، عبری است.
جبرئیل گفت: شبّر در زبان عرب به معنای« حسن» است.
به این ترتیب، کودک، حسن نام گرفت. تنها کنیه‌ی آن حضرت « ابو محمد» و مشهورترین القابش« سید» و سبط» و «تقی» است.
نقش خاتم و انگشتر امام حسن را « العزه لله» گفته‏اند؛ روز هفتم پس از ولادت، رسول خدا صلّی الله علیه وآله و سلّم مستحبات ولادت را در مورد حسن به جا آوردند و حسن را به« ((ام فضل (لبابه)|ام الفضل))» ،همسر عمویشان، سپردند تا او را از شیری که به خاطر زایمان فرزندش، قثم، در پستان داشت، شیر دهد. بعدها نیز رسول خدا برای امام حسن، ادعیه‌ی عافیت و حرزهای مخصوص چشم‌زخم را خواندند.

ذکر امام در قرآن: 
ذکر امام حسن علیه السلام در قرآن : قرآن مجید مشتمل است بر یادکردی از شخصیت‌ها، از خوبان یا از بدان، لیکن این یادکرد گاهی همراه با ذکر نام است(همانند آنچه درباره موسی و فرعون ذکر شده است) و گاه فقط با توصیف، و بدون ذکر نام.( همانند آنچه درباره امام علی علیه‌السلام نازل شده است.) درباره امام حسن علیه السلام نیز آیاتی به صورت توصیف و بدون ذکر نام نازل شده است؛ همانند آیه تطهیر ، آیه ذوی القربی و آیه اولی الامر.
رابطه امام حسن علیه السلام و رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم :
امام حسن علیه السلام بیشتر از هفت سال با رسول خدا زندگی نکرد، ولی در همین مدت به شدت مورد عنایت آن حضرت بود و استفاده‏های علمی و تربیتی فراوانی برد. محبت رسول خدا به امام حسن بسیار فراوان بوده و آن حضرت، گاهی نوه‌اش را در کارهای بزرگی همانند بیعت رضوان و مباهله با نصارای نجران هم شرکت می‌داده است. رسول خدا درباره‌ی او تعریف و تمجیدهای فراوانی نموده است که امام بعدها به مناسبت‌های مختلف، از آنها برای معرفی شخصیت الهی خویش سود جست.
امام حسن و فاطمه زهرا سلام الله علیها امام حسن علیه السلام با مادر خود، فاطمه‌ی اطهر، رابطه‏ای عمیق و متعالی داشت. فاطمه گاه با فرزندش بازی‌های کودکانه می‌کرد و گاه با ملاطفت مادرانه او را به عبادات مستحب تشویق می‌نمود. حسن نیز گزارش سخنان رسول خدا را پیش از هر کس، از مسجد به مادر می‌رساند و گاه در عبادت مادر دقت می‌کرد و از آن درس‌ها می‌گرفت.
این ارتباط صمیمی در اواخر عمر مادر اوج گرفت؛ تا آنجا که این دو به همراه هم و با تن و قلبی آزرده به زیارت قبر رسول الله و بقیع می‌رفتند و شگفت آن که این رابطه پس از ارتحال مادر نیز باقی ماند؛ به طوری که فاطمه پس از وفات دست‌های مجروح خویش را از کفن بیرون آورد و حسنش را در آغوش کشید. امام حسن نیز سال‌ها بعد در حضور دشمنانی همانند معاویه و مغیره بن شعبه مصیبت مضروب شدن مادر را یادآور شد.
امام حسن در دوران پیش از خلافت پدر : 
از این دوران اطلاع زیادی در دست نیست. فقط این مقدار مسلم است که امام علیه السلام در خدمت پدر بوده است؛ گاه از روی دلسوزی در تأمین رفاه پدر می‌کوشیده و گاه همراه او در برخی فعالیت‌های اجتماعی شرکت می‌کرده است( همانند شرکت در بدرقه ابوذر به هنگام تبعید)، و گاه پاره‌ای مأموریت‌های مهم را از طرف پدر عهده‌دار بوده است ( همانند آبرسانی به منزل عثمان در حال محاصره.) سیاست‌های عملی امام حسن علیه السلام کاملاً هماهنگ با پدر است، لذا همانند او در هیچ‌یک از جنگ‌ها و فتوحات پس از رسول خدا در تمام این دوره‌ی ۲۵ ساله شرکت ننموده است.

در دوران خلافت پدر 
امام حسن علیه السلام با پدر، از آغاز خلافت تا شهادت :
امام حسن از آغاز بیعت مردم با حضرت علی علیه السلام تا لحظه شهادت آن حضرت در مقام قوی‏ترین بازوی آن حضرت عمل کرد. در جریان بیعت، حضوری جدی داشت؛ در سه جنگ جمل ، صفین و نهروان حاضر بود. پیش از جنگ جمل هم به همراه عمّار یاسر و قیس بن سعد به کوفه رفت و با سرکوب‌کردن فتنه‌ی ابو موسی اشعری ، مردم را به جنگ با مردم بصره فرا خواند. گهگاه به جای پدر نماز جمعه بر پا داشت. در شب ضربت خوردن پدر قصد داشت همراهی‌اش کند که با منع پدر، منصرف شد. پس از ضربت‌خوردن پدر نیز تمام تلاش خود را برای بهبود و استراحت آن حضرت به کار بست و در پایان به وصایای او گوش سپرد.

جانشینی پس از شهادت پدر 
حضرت علی علیه السلام قبل از شهادت، امام حسن را وصی خود تعیین کرد. رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم نیز قبل از آن به دو گونه این وصایت را اعلام کرده بودند؛ یکی به صورت تصریح به امامت امام حسن و امام حسین علیهماالسلام پس از پدرشان، و دوم تصریح به امامت اوصیاء دوازده‌گانه‌ی خود، با ذکر اسامی آنها.

امام پس از خلافت 
امام حسن علیه السلام پس از خلافت و قبل از صلح (دوران کوتاه خلافت ظاهری): دوران کوتاه چند ماهه خلافت ظاهری امام حسن علیه السلام، پر ماجرا سپری شد. بلافاصله پس از شهادت حضرت علی علیه السلام، امام حسن به مسجد آمد و در سخنانی شیوا تلویحاً مردم را به بیعت با خویش فراخواندند.
پس از سخنرانی و با تبلیغ نافذابن عباس مردم کوفه با آن حضرتبیعت کردند. امام نیز بیعتشان را براین اساس که از او پیروی کنند و با هر کس جنگید، بجنگند و با هر کس صلح کرد، صلح کنند، پذیرفت؛ و سپس به تحکیم پایه‌های حکومت خویش پرداخت، ابن ملجم ،قاتل پدر، را گردن زد و اکثر فرمانداران مناطق را که به دست پدرش نصب شده بودند، تثبیت نمود و برخی را تغییر داد
جاسوس‌های معاویه را پیدا کرد و گردن زد، نامه‌ی تندی به وی نوشت و او را تهدید به جنگ نمود. نامه‌‌‌نگاری میان حضرت و معاویه ادامه یافت تا اینکه معاویه لشکری عظیم به سوی عراق گسیل داشت و حضرت نیز درصدد تهیه لشکری برای مقابله با او برآمد.

صلح امام 
مهمترین حادثه در زندگی امام حسن علیه‌السلام جریان صلح معاویه با آن حضرت است. تحلیل این حادثه ضروری به نظر می رسد زیرا خود امام صلحش را حجتی بر آیندگان می‌داند؛ یعنی بر اساس عملکرد حضرت، وظیفه انسان نیز در شرایط مشابه با آن زمان، صلح و مصالحه است.
بررسی مقدمات و شرایط و عللی که صلح را ایجاب کرد و دقت در کیفیت وقوع صلح و مواد صلحنامه و موشکافی نتایج شیرین صلح برای جناح حق و ضربه‌های سهمگین آن بر جناح باطل به‌خوبی روشن می‌کند که صلح آن حضرت در حقیقت انقلاب سبزی بود که زمینه انقلاب سرخ حسینی را فراهم ساخت و این نرمش قهرمانانه در کنار آن جنبش ظلم‌ستیزانه، پایه‌ریز انقلاب علمی امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام در عصر طلایی خلأ انتقال قدرت از بنی‌امیه به بنی‌عباس گشت و به این ترتیب، اسلام ناب محمدی که در تشیع جلوه‌گر بود، نهال خود را آبیاری نمود و به درخت تنومندی تبدیل کرد.

امام پس از صلح تا شهادت 
تمامی تلاش امام حسن پس از قبول صلح این بود که فواید مورد نظرش را از صلح به نتیجه برساند و بر این اساس در تمام این مدت به حفظ نیروهای کیفی و خالص ، بازسازی نیروهای خسته و وازده و تفسیر صحیح اسلام پرداخت.
عملکرد دشمن‌شکن حضرت پس از صلح چنان قدرتمند بود که معاویه را به فکر شهادت آن حضرت انداخت.

شهادت امام 
تلاش موفق امام حسن برای به‌کرسی نشاندن اهداف صلح باعث شد که معاویه طرح قتل حضرت را پیگیری نماید تا بتواند به خواسته دیرین خود یعنی تبدیل خلافت اسلامی به سلطنت موروثی، جامه‌ی عمل بپوشاند. به این ترتیب سمی مهلک تهیه کرد و آن را توسط همسر آن حضرت به او خوراند.
حضرت پس از مدتی درد و رنج، در روز ۲۸ ماه صفر سال ۵۰ هجری به لقاء الله شتافت.
برادرش امام حسین علیه السلام، جنازه‌ی او را پس از تغسیل و نماز برای دفن به سوی مسجد و روضه پیامبر برد ولی سرانجام بر اثر ممانعت بنی‌امیه در بقیع به خاک سپرد.

ثواب عزاداری و گریه بر امام حسن
رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم سال‌ها پیش از شهادت امام حسن فرموده بود : « هر کس بر حسن گریه کند، چشمش روزی که دیده‌ها کور می شوند (روزقیامت)، کور نمی شود و هرکس در مصیبت او اندوهگین شود، روزی که همه دلها اندوهگین است، غم و اندوهی ندارد. زیارت حسن مایه‌ی استواری قدم‌ها در قیامت است.»

شاگردان و یاران امام
نام بیش از ۳۰ نفر از شاگردان و یاران آن حضرت در تاریخ ثبت شده است.
فرزندان امام
کمترین عددی که درباره فرزندان حضرت نوشته‌اند ۷ نفر و بیشترین عدد ۲۳ نفر است. شیخ مفید ، فرزندان حضرت را ۱۵ نفر می‌داند( هشت پسر و هفت دختر ) .
از دختران حضرت ۴ نفر و از پسرانش نیز ۴ نفر صاحب فرزند شده اند. البته دو تن از پسران، فرزند پسر نیاوردند و به همین جهت نسل تمامی سادات حسنی به آن دو پسر دیگر که فرزند پسر آورده اند زید و حسن مثنّی) منتهی می‌گردد. در سلسله سادات حسنی، دانشمندان، سلاطین، محدّثان و انقلابیون متعددی وجود دارد.

چند حدیث از امام حسن مجتبی (ع(
v از حضرت امام حسن علیه السلام پرسیده شد که بردباری یعنی چه؟ فرمودند: بردباری عبارت از فرو بردن خشم و اختیار خودداشتن است. (تحف العقول، ص ۲۲۷)
v چنان برای دنیایت تلاش کن که گویا همیشه زنده ای، و چنان برای آخرتت تلاش کن که گوئی فردا مرگت فرا می رسد .
v دانشت را به مردم بیاموز، و خود نیز دانش دیگران را فراگیر .
v کسی که در دلش جز خوشنودی خداخطورنکند، چون دعاکند من ضامنم که دعایش مستجاب گردد. (از هر معصوم چهل حدیث، ص ۱۱۸)
v کسی که عقل ندارد ادب ندارد، و کسی که همت ندارد جوانمردی ندارد و کسی که حیا ندارد دین ندارد. (از هر معصوم چهل حدیث، ص ۱۱۵)
منبع: http://tahzib-howzeh.com

سخنی گهربار از امام حسن مجتبی (علیه السلام (
قالَ الامام الحسن علیه‌السلام:
القَریبُ مَنْ قَرَّبَتْهُ الْمَوَدَّهُ وَإنْ بَعُدَ نَسَبُهُ، وَالْبَعیدُ مَنْ باعَدَتْهُ الْمَوَدَّهُ وَإنْ قَرُبُ نَسَبُهُ.
امام حسن مجتبی علیه‌‍السلام فرمودند:
بهترین دوست نزدیک به انسان، آن کسی است که در تمام حالات دلسوز و با محبّت باشد گرچه خویشاوندی نزدیکی هم نداشته باشد. و بیگانه ترین افراد کسی است که از محبّت و دلسوزی بیگانه باشد گرچه از نزدیک ترین خویشاوندان باشد.
تحف العقول، ص ۲۳۴- بحارالأنوار: ج ۷۵، ص  ۱۰۶ »»

سخنان منتشرنشده‌ای از رهبر انقلاب درباره مدافعان حرم

رهبر انقلاب: اگر مدافعان حرم مبارزه نمی‌کردند باید در کرمانشاه و همدان می‌جنگیدیم

.........................................................................................................................................................................

حقیقتاً هـم شـهدای شـما، هـم خانواده‌هـا، پـدران، مـادران و فرزنـدان آنـان، حـق بزرگی بر گـردن همـه ملت ایـران دارند. ایـن شـهدا امتیازاتـی دارند:

یکـی ایـن اسـت کـه اینهـا از حریـم اهل بیـت در عـراق و سـوریه دفـاع کردنـد و در ایـن راه بـه شـهادت رسـیدند...

امتیـاز دوم ایـن شـهدای شـما ایـن اسـت کـه اینهـا رفتنـد بـا دشـمنی مبـارزه کردنـد کـه اگـر اینهـا مبـارزه نمی‌کردنـد ایـن دشـمن می‌آمـد داخـل کشـور... اگـر جلویش گرفتـه نمی‌شـد مـا باید اینجـا در کرمانشاه و همـدان و بقیه اسـتانها بـا اینهـا می‌جنگیدیم و جلـوی اینهـا را می‌گرفتیم. در واقع ایـن شهدای عزیـز ما جـان خودشان را در راه دفاع از کشـور، ملت، دیـن، انقلاب اسلامی فـدا کردند.

امتیـاز سـوم هـم این اسـت کـه اینهـا در غربـت بـه شهادت رسیدند، ایـن هـم یـک امتیـاز بزرگـی اسـت، این هـم پیش خـدای متعـال فرامـوش نمی‌شـود».بیانات رهبر انقلاب در دیدار خانواده شهدای مدافع حرم»

.....................................................................................................................

آبروی محله 

تصاویری از دیدار با خانواده شهید مرتضی کریمی (شهید مدافع حرم) توسط بسیج پایگاه شهید علامه مطهری(ره) و نمازگزاران مسجد المهدی(عج) 94/10/30

.